Mijn gelezen boeken 2024: novelles
Novelles?
Ik houd erg van korte verhalen (om te lezen én te schrijven), omdat het gaaf is om in een paar bladzijden een volledige leeservaring voorgeschoteld te krijgen, maar ik lees niet zoveel bundels. Ik kan ook erg genieten van dikke boeken en zelfs series, omdat je daarin veel over de wereld, de personages en alle aspecten van het verhaal kunt ontdekken, maar ik aarzel regelmatig bij echt dikke pillen. Voor mij is de allerfijnste lengte die van de novelle: tussen de 17.500 en 40.000 woorden. Minder is een kort verhaal (tot 7.500 woorden, vandaar de woordlimiet van de Harland Prijs bijvoorbeeld) of een novelette (7.500 tot 17.500 woorden) en langer is een roman.
Een bijzonder - en redelijk recent - fenomeen is de novelleserie, die ik voor het eerst bij uitgeverij Tor.com langs zag komen: losse verhalen van novellelengte, in dezelfde wereld en (meestal) met dezelfde personages, die steeds nieuwe stukken van het overkoepelende verhaal onthullen. Ik lees novelleseries trouwer dan 'grote' romanseries, gewoon omdat je dan vaker verschillende inkijkjes krijgt.
Speculatieve novelles
Dit jaar heb ik vijftien speculatieve novelles gelezen, van veertien verschillende auteurs. Vele daarvan zijn losstaande verhalen, een zestal hoort bij een novelleserie (o.a. River of Teeth en Taste of Marrow van Sarah Gailey, samen een miniserie van twee delen over een alternatief Amerika waar woeste nijlpaarden het land onveilig maken ...).
Mijn vier favorieten neem ik hieronder door.
De twee hoofdpersonen van dit boek hebben superkrachten, maar zijn door hun achtergrond en huidskleur in armoede en achterstand geboren en in plaats van dat ze veel hebben aan hun krachten, worden ze voor een groot deel van het verhaal onderdrukt en uitgebuit. Je raadt het al: Only In America! Tochi Onyebuchi is de zoon van Nigeriaanse immigranten en heeft dus zelf geen slavernijachtergrond, maar dat maakt voor het privilegesysteem in de VS natuurlijk niks uit. Hij was mensenrechtenadvocaat en zijn ervaringen neemt hij krachtig en indringend mee in deze vertelling. Een van de weinige novelles die ik eigenlijk te kort vond.
In een toekomst waar alle olifanten uitgeroeid zijn door stropers, hebben wetenschappers de mammoet teruggekloond (a la Jurassic Park) en uitgezet in Siberië. De laatste grote voorvechter van de olifanten is decennia daarvoor vermoord door jagers, maar er is een opname gemaakt van haar geest. Nu wordt haar bewustzijn in de matriarch van de mammoetkudde geïmplanteerd om ze te leren zich te verweren ... met heftige gevolgen. Auteur Ray Nayler is - net als Tochi Onyebuchi trouwens - een activistische schrijver en dat merk je zeker in de tekst (de verschikkingen, maar ook de wraak worden indringend beschreven). Heftig verhaal met een bevredigend einde.
Dit boek werd me aangeraden door William Remmers van boekhandel Dekker van der Vegt in Nijmegen, die ik sprak in het kader van een bijeenkomst over het fantasyevenement Novio Magica dat we samen met Marjolein Hordijk organiseren (9 juni 2025, 2e Pinksterdag). Sven Holm is een Deense auteur die verder vooral literatuur schreef, maar dit boek gaat over een groep overlevenden van een nucleaire apocalyps. De personages zijn gasten van het hotel Termush, aan zee, ver weg van waar de bommen zijn gevallen. De bewoners hebben betaald om in de schuilkelders en - zodra het stralingsniveau is gedaald - het hotel te mogen verblijven, geheel verzorgd natuurlijk. Ondanks de luxe en bescherming, voel je de ontreddering en uitzichtloosheid toenemen. Geen opwekkend verhaal, maar overtuigend en sfeervol.
Dit is de enige van dit rijtje uit een novelleserie, namelijk het vijfde deel van de Singing Hills-serie van Nghi Vo. Het zijn allemaal redelijk op zichzelf staande verhalen over de monnik Chih die, meestal samen met zijn pratende vogeltje Almost Brilliant, door het Aziatisch aandoende keizerrijk Ahn trekt, op zoek naar bijzondere verhalen die hen kan vastleggen en registreren voor zijn klooster in de Zingende Heuvels. Elk deel heeft een wat andere insteek en zeker de eerste paar zijn erg sterk in wereldbouw en het laten voelen van de kracht van verhalen. Het vierde deel vond ik wat zemelig en overmatig sentimenteel, maar in dit verhaal is de spanning en sensatie weer helemaal terug.
Deze serie bestaat uit de kortste novelles van allemaal: rond de 20.000 woorden en dus ook erg dunne boekjes, van maar net boven de honderd bladzijden. Begin in The Empress of Salt and Fortune, absoluut de moeite waard.
De andere novelles die ik las waren: Flatland van Edwin A. Abbott, Het zwaard van Welleran van Lord Dunsany, The Order of the Pure Moon Reflected in Water van Zhen Cho, A Prayer for the Crown-Shy van Becky Chambers (deel twee van de Monk & Robot-serie), River of Teeth en Taste of Marrow van Sarah Gailey (samen een tweedelige miniserie, het eerste deel is véél sterker dan het tweede), De Zee der Zuchten van Anthony Ryan (deel vijf van de Zeven Zwaarden-serie, vermakelijk maar niet erg sterk - en toch lees ik door, interessant), The Mimicking of Known Successes van Malka Older (deel één van de The Investigations of Mossa and Pleiti-serie, interessante wereld, maar net te cosy voor mij), Animal Farm van George Orwell (de beroemde klassieker, wat een briljant boek!), The Black God's Drums van P. Djèlí Clark en De gedaanteverwisseling / Metamorfose van Franz Kafka.En verder ...
De enige niet-speculatieve novelle die ik dit jaar las was Het bittere kruid van Marga Minco, maar die heb ik al uitgebreid behandeld in het artikel over de klassiekers die ik in 2024 las.
Voor het einde van het jaar volgt er nog een derde stuk over mijn boeken van 2024. Dat gaat over de 'full length' boeken die ik gelezen heb (ook weer een heleboel!) en de verschillen tussen een paar subgenres, zoals literaire SF (en de Nederlandse subcategorie daarvan: PolderSF) en wat je 'High SF' zou kunnen noemen (naar 'High of Epische Fantasy'). In beide stromingen heb ik goede boeken gelezen, dus het was een mooi leesjaar.
