Star Wars re-ranked
In mijn vorige artikel over Star Wars (ranked) vertelde ik uitgebreid hoe ik zo'n geek en fan ben geworden, wat me aanspreekt in de oorspronkelijke films en latere toevoegingen en zette ik alle grote films en series die toen (juli 2024) uitgekomen waren op volgorde van mijn waardering (minste, medium, beste). Inmiddels zijn er twee nieuwe series bij gekomen: Skeleton Crew en Andor seizoen 2. Tijd voor een re-ranking dus.
Over Skeleton Crew kan ik kort zijn: leuk, vermakelijk, met plezier gekeken, maar middenmoot.
Andor daarentegen... Ik ben niet vaak zo enthousiast geweest over een TV-serie! Bijna net zo enthousiast als over The Expanse, mijn all time favorite sciencefictionserie - maar daar hebben we het een andere keer over.
Andor gaat over de (aanvankelijk onwillige) rebel Cassian Andor. In seizoen 1 zag je hem van kind opgroeien tot huurling, waarna hij door alle akelige dingen die hij ziet en meemaakt steeds sterker anti-Keizerrijk wordt. Aan het begin van seizoen 2 is hij een doorgewinterde rebel, geheel overtuigd van zijn missie.
De twaalf afleveringen van seizoen 2 worden in vier blokken van drie afleveringen opgedeeld en elk blok vormt een samenhangend en redelijk afgerond hoofdstuk. Behalve inhoudelijk (waarover hieronder meer) is de serie visueel, qua acteerwerk en storytelling ontzettend sterk. Waar andere Star Wars-uitingen nog wel eens de grappige/ flauwe kant op gaan, is Andor bijzonder realistisch (voor een galaxy far, far away natuurlijk) en emotioneel volwassen. Het is ook niet humorloos (denk aan geweldige optredens van de droids B2-EMO en K2-SO en een hilarisch optreden van een wezen uit het ET-volk), maar juist goed gedoseerd in levensechte en invoelbare emoties. Wat misschien wel het sterkst uitgevoerd is, is de uitwerking van hoe de onderdrukking door het Keizerrijk werkt en steeds verder opgevoerd wordt. Dat is grotendeels gebaseerd op het verleden - de opkomst van de nazi's vooral - maar resoneert intens met huidige ontwikkelingen, onder andere in de Verenigde Staten. Extra pijnlijk daarbij is dat veel MAGA-Amerikanen nog steeds de indruk hebben dat zíj de rebellen zijn...
Natuurlijk weet je van tevoren hoe bepaalde verhaallijnen aflopen, want meerdere personages komen in Rogue One voor (waar Andor een prequel op is), maar dat neemt niets van de spanning weg. Hieronder mijn indrukken per blok van drie afleveringen, zeker niet spoilervrij, dus kijk uit als je seizoen 2 nog niet gezien hebt (hoe dan? De serie is net helemaal uitgezonden en ik heb alles al meerdere keren gekeken...). Ook is het vrij geeky, dus als je niks met Star Wars hebt, weet ik niet of je er een touw aan vast kunt knopen ;-)
Hoofdstuk 1: 4 jaar BBY
BBY, Before Battle of Yavin, is een heel rare tijdsaanduiding; alsof je de gebeurtenissen drie jaar voor de geboorte van Jezus live volgt en dat dan aan zou duiden met 3 BC... Maar dat is een heeeel klein puntje. Deze eerste drie afleveringen van het tweede en laatste seizoen van Andor beginnen spectaculair met een diefstal van een experimenteel ruimteschip, veel gedoe, achterdocht en (soms) schoorvoetend gegeven vertrouwen. De gebeurtenissen die Cassian Andor (Diego Luna) zelf overkomen - wat een sukkels die andere protorebellen! En wonen zij op Yavin IV? - staan in schril contrast met de hyperreële overheersing van de Keizerlijken op de graanplaneet Mina-Rau. Vooral dat laatste is erg spannend en interessant, compleet met een aanrandingspoging door een Keizerlijke officier. Dat leverde nogal wat discussie online op: waarom verlaagt Star Wars zich tot zo'n scène? Schokkend veel (witte, rechtse, mannelijke) Amerikanen vonden het ongeloofwaardig dat het Keizerrijk dat zou doen. Darth Vader zou dat nooit goed vinden. Hallo? Wie is het Evil Empire hier? Oh ja, wacht... dat is tegenwoordig niet zo duidelijk meer, als je een rood petje draagt (analoog aan de lightsabers?). Wat mij betreft is het een schurende, akelige scène, die uiteindelijk heftig en terecht opgelost wordt door Bix (die al meer dan genoeg meegemaakt had in seizoen 1). Natuurlijk zijn er ook de machinaties bij de veiligheidsdienst ISB en de intriges op de planeet Chandrilla, dus er was heel veel om van te genieten.
Sterke start van het seizoen (al was ik vrij snel zat van de sukkelrebellen, maar dat was volgens mij de bedoeling).
Mina-Rau deed me sterk denken aan het boek Wheelworld van Harry Harrison, vertaald als Graanwereld, geen idee of dat een inspiratie was.
Bix Calleen (Adria Arjona) lost de situatie op.
Hoofdstuk 2: 3 jaar BBY
De volgende drie afleveringen springen een jaar vooruit (zoals met elk hoofdstuk) en laten een flink veranderde situatie zien. Dit lijkt heel erg op de aanpak van de storytelling in de oorspronkelijke trilogie: door de tijdssprong wordt de mogelijkheid en de illusie van allerlei andere gebeurtenissen (avonturen zou ik het niet durven noemen in deze grimmige setting) gecreëerd, waardoor de wereld automatisch groter en overtuigender wordt. In de jaren '80 werden er allerlei boeken en comics gepubliceerd over de tussenliggende jaren, vooral tussen A New Hope en The Empire Strikes Back. Veel daarvan waren absolute onzin (qua verhaal en qua continuïteit, maar er zaten ook geweldige verhalen, personages en settingen tussen, zoals een bankplaneet, een meer van superzuur, een casinoruimtestation en vele andere. Maar terug naar Andor.
Cassian en Bix zijn ondergedoken op Coruscant (de hoofdplaneet van het Keizerrijk), waar de meeste andere spelers ook zijn, maar de aandacht verschuift naar de planeet Ghorman, waar rebellie broeit. De spanning bouwt steeds meer op, zeker omdat je weet dat Dedra Meero (Denise Gough, die een van de best gespeelde rollen - tussen vele andere - van deze serie neerzet) de leiding heeft over een geheime operatie (Wannsee conferentie anybody? En het Franse WO2 verzet?). Voor mij is het hoogtepunt van dit hoofdstuk - wederom - een redeeming scène van Bix, die wraak neemt op haar psychopatische ondervrager uit seizoen 1. Waarschijnlijk lost dat haar psychologische problemen niet op, maar man-oh-man, wat is het goed om uitgevoerd te zien worden.
Andor en Bix lossen nog een situatie op :-)
Hoofdstuk 3: 2 jaar BBY
Weer een jaar later en de meeste rebellen wonen inmiddels op rebellenbasis Yavin IV (maar waar zijn de sukkelrebellen gebleven?), dus het begint echt een georganiseerde opstand te worden. De Ghorman-intrige wordt steeds heftiger en drie van de beste zinnetjes uit de serie (en gerelateerde content) komen (voor het eerst of weer) naar voren: 'Rebellions are built on hope', 'Welcome to the Rebellion' en 'I have friends everywhere'.
De scène op het plein in Ghorman is heftig, gemeen en intens, maar uiteindelijk is dat natuurlijk niet de Ghorman Massacre zelf... Al snap ik dat daar zo naar verwezen wordt door senator Mon Mothma (Genevieve O'Reilly). Sorry voor de niet-kijkers, dit is waarschijnlijk wartaal, maar je was gewaarschuwd. De laatste aflevering met de reddingsoperatie op Coruscant is werkelijk fantastisch, geweldig uitgevoerd, heftig en spannend en toch ook invoelbaar.
Mooi om daarna aflevering 18 van seizoen 3 van Star Wars Rebels te kijken, waar het directe vervolg te zien is.
Nog een Bix-moment aan het einde, dat ik op zijn plek maar toch jammer vind (ik was wel klaar voor The Rise of Bix) en een geweldige introductie van K2-SO (Alan Tudyk, die in hoofdstuk 4 een beetje de show steelt).
Zeker: ik ben Bix-fan. Maar dat neemt niks weg van al die andere geweldige personages, plot, scènes en wereldbouw.
Andor lost alweer een situatie op...
Hoofdstuk 4: 1 jaar BBY
Is het 1 jaar voor BBY? Wellicht was een betere aanduiding geweest: 1 week BRO (Before Rogue One). Whatever.
De finaleserie van drie afleveringen durft het gewoon weer anders aan te pakken. Eén aflevering zónder Andor, helemaal gericht op rebellenleider Luthen Rael (Stellan Skarsgård) en baas-achter-de-schermen Kleya Marki (Elizabeth Dulau), gevolgd door een laatste verhaal in twee episodes. Deze nieuwe reddingsmissie op Coruscant had als een herhaling van zetten aan kunnen voelen, maar dat is niet zo, door de extra spelers K2-SO (met uitspraken als 'The man you don't like is here' terwijl die man achter hem staat) en Ruescott Melshi (Duncan Pow) en de geweldige Kleya. Intense, geloofwaardige en - hoe is het mogelijk - grappige scènes, die een perfecte setup zijn voor Rogue One.
Natuurlijk is het fijn dat Bix nog even terugkomt, maar vooral ook B2-EMO! Wat een aandoenlijke oude poedeldroid. En dan door naar Rogue One. Het is bijna een teleurstelling dat die film minder lagen en minder uren heeft dan Andor.
Ik had het niet voorzien en van te voren niet geloofd, maar Andor Season 2 is mijn favoriete Star Wars-serie en zelfs mijn op twee na meest favoriete Star Wars-uiting... Dus mijn 3-2-1 van meest favoriete Star Wars-films is doorbroken... zie onder (als je door de lange, lange lijst durft te scrollen).
En ook K2-SO lost een situatie op... het lijkt bijna wel alsof er een patroon in zit...
Star Wars ranked
Minste
Star Wars 8 (The Last Jedi): nee. Als je een regisseur die kennelijk een hekel heeft aan Star Wars de leiding geeft, dan krijg je een wanproduct als dit. Alles waar Star Wars voor staat (hoop, overwinnen van tegenslag, vriendschap), wordt met voeten getreden in deze film. Gewoon gemeen, naar, ongeloofwaardig, stom en idioot.
Star Wars 9 (The Rise of Skywalker): matig vermakelijke film, als je over alle heel erg schrijnende onlogica, aanrandingen van personages en verwoesting van de wereld heen stapt.
Star Wars 7 (The Force Awakens): matig vermakelijke film, als je het niet erg vindt dat de hele eerste trilogie slapjes overgedaan wordt én alle hoop voor de mensheid de kop ingedrukt wordt (not in a good way, want dat kan ook). Nóg een Death Star? Seriously?
The Book of Boba Fett: matig vermakelijke serie, als je het niet erg vindt dat een ander personage (Mando) de serie deels overneemt én het hoofdverhaal één van de iconische Star Wars locaties (Tatooine) en personages volledig onderwaardeert.
Star Wars 3 (Revenge of the Sith): matig vermakelijke film, als je langs de verschrikkelijk slechte acteerprestaties, over the top locaties en belachelijke grand standing heen kunt kijken.
Star Wars 1 (The Phantom Menace): matig vermakelijke film, als je niet helemaal uit je wereldbouw wordt gesmeten door de midichlorians. Echt moeilijk om blij mee te zijn na al die jaren wachten...
Star Wars 2 (Attack of the Clones): redelijk vermakelijke film, met een paar iconische scènes (zoals Obi-Wan die Jango Fett bevecht zowel op het landingsplatform als in de ruimte – de mining charge in de bioscoop was echt cool). Yoda’s light saber gevecht was ook wel echt sterk en verrassend.
The Acolyte: redelijk vermakelijke serie, met een paar redelijk interessante personages, mooie beelden en goede actiescènes, maar veel te voorspelbaar, te makkelijk en te onlogisch (zelfs voor Star Wars).
The Clone Wars seizoen 1-6: redelijk vermakelijke serie, met aangenaam korte afleveringen (en ik had minder last van de matige animatie dan ik gedacht had), maar met zeer storende ‘journalistieke inleidingen’ (die op een niet goede manier deden denken aan Paul Verhoevens Starship Troopers, waar ze wél werkten op een Riefenstahl manier) en heel veel rare, vervelende en ongeloofwaardige (ja, zelfs voor Star Wars) situaties en personages. En waarom deze serie, terwijl je al weet hoe het gaat aflopen met Anakin? Maarja, dat kan je ook over Andor zeggen natuurlijk, maar die werkte wél heel goed. Had dan een serie gemaakt tussen SW 1 en 2, daar zijn geweldige comics van, met bizarre maar zeer vermakelijke verhaallijnen – omdat toen nog niemand wist waar het heen zou gaan, met nota bene een carnivoor groen konijn van 2 meter lang, een meer van zoutzuur waar een personage in ging zwemmen om aan Darth Vader te ontkomen en een bankplaneet waar prinses Leia en Darth Vader om een lening gingen knokken – dat was veel gaver geweest... maar het is niet anders... Seizoen 7 is overigens wel wat beter.
Medium
The Mandalorian: redelijk vermakelijke serie, met veel te veel toondove en wrede alienmishandeling (ik weet dat ze niet echt zijn, maar het laat de mean streak van de schrijvers zien), onduidelijk gemompel en extreemrechtse mafketels (wat normaliter voor een serie een plus kan zijn (zoals ook in andere Star Wars afleveringen), maar hier zijn het de ‘sympathieke’ hoofdpersonen en dat geeft het toch (wederom) een wat Leni Riefenstahl gehalte). Grogu is natuurlijk wel erg leuk (op wat nasty momenten na).
The Clone Wars seizoen 7: leuke afsluiting van de serie, met de introductie van de Bad Batch en een mooie arc van Ahsoka, voordat de hamer van Order 66 valt. Veel beter dan de zes vorige seizoenen.
Skeleton Crew: leuke serie, gericht op jongere kijker, maar prima om als volwassene te volgen. De personages zijn sympathiek (de meeste), ontwikkelen zich ook wel wat, de settingen zijn interessant en de actie werkt, dus prima vermaak in Star Wars-setting, maar niet echt nodig om nog een keer te kijken.
The Bad Batch: leuke serie, met een goed uitgewerkte ploeg misfits en een sterke blik op het enige écht sterke stuk uit Star Wars 3 en The Clone Wars seizoen 7: Order 66. Ook een mooie intro van absolute animatieheld Kanan Jarrus. De epiloog van het derde seizoen maakt het mooi af.
Solo: leuke film met een mooie swashbuckling aanpak van Han Solo, Chewbacca en Lando Calrissian (allemaal goede ‘jonge versies’ naar mijn mening). De film speelt zo'n tien jaar voor Star Wars 4 en laat zien hoe Han, Chewie en Lando elkaar hebben leren kennen (en dat de uitspraak 'The ship that made the Kessel run in less than twelve parsecs" toch klopt, terwijl daar lang de spot mee gedreven was). Verder is het verhaal niet heel sterk – vooral de uitwerking van de bad guys is niet heel overtuigend – maar zeker beter dan de verhalen hiervoor. Er zijn een paar Han Solo boeken uitgebracht in de tijd dat er nog geen idee was van hoe het na Star Wars 4 verder moest en die heb ik verslonden (ook niet super, maar wel cool).
Obi-Wan Kenobi: leuke serie met een fan favorite acteur en personage in de hoofdrol en een geinige insert van prinses Leia (al is die niet echt logisch), maar als geheel niet zo gaaf als gehoopt.
Beste
Rebels: goede serie, met heel goede beelden, personages, ruimteschepen, machines, wezens, interacties en humor. De character arc van eigenlijk alle personages is sterk en spannend, alleen de mystieke toestanden op Lothal gaan soms over the top (en soms werken ze ook weer prima). Veruit de beste animatieserie in het Star Wars-universum naar mijn mening. En een must see voor een van de toppers: Ahsoka.
Andor seizoen 1: geweldige serie, gritty, heftig en sterk, met een heel andere kijk op het Star Wars-universum: hoe gaat het met de gewone vrouw/man/alien/droid? Bij nogmaals herkijken ter voorbereiding op seizoen 2 kreeg ik meer waardering voor de episodische aanpak en de wisselingen van omgeving en toon. De eerste twee afleveringen vind ik nog steeds niet super, maar de laatste paar zijn fantastisch.
Rogue One: geweldige film, net als de later gemaakte prequel Andor: gritty, heftig en sterk, met nog een hele laag Star Wars impact eroverheen (the Death Star plans are nót in the main computer). Jammer van de matige behandeling van Saw Gerrera, maar een meesterlijke introductie van de Death Star en zijn exhaust port (right below the main port).
Ahsoka: geweldige serie, inmiddels de op één na beste van alle Star Wars-series tot nu toe, naar mijn mening. Waar Andor de 'realistische' en menselijke kant van Star Wars benadrukt, blinkt Ahsoka uit in de 'fantastische' kant, met ruimtewalvissen, the force, lightsabers en allerlei mystiek. Het enige stuk dat ik minder vond, was de hereniging met Anakin en de trip down memory lane (maar dat is persoonlijk, die was visueel wel mooi, maar ik heb er weinig mee, doordat ik de Clone Wars-serie niet zo goed vond). Het idee van een reis naar een andere galaxy (terwijl we al in een galaxy far, far away zijn) vind ik geweldig. Ook super dat deze serie niet alleen het beste personage van The Clone Wars (by extremely far: Ahsoka) verbindt met de helden van Rebels: Sabine, Chopper, Hera, Ezra, en badguy Thrawn... echt prachtig. Ik heb in 1992 (met mijn ouders en zus op roadtrip in de VS) Heir to the Empire van Timothy Zahn gekocht en gelezen (en later de rest van de serie: godsamme, had dat Star Wars 7 t/m 9 gemaakt, klojo’s!). Het was dus erg leuk om Thrawn in Rebels en Ahsoka terug te zien.
Top
En dan komen we bij de beste vier en hier heeft zich iets voorgedaan wat ik niet voor mogelijk hield: de oorspronkelijke drie films als top drie zijn doorbroken!
Star Wars 6 (Return of the Jedi): Fantastische film, briljante afronding van de trilogie en afsluiting van de Hero’s Journey. Luke weet zijn morele centrum te mobiliseren (wat in de latere films totaal onderuit gehaald wordt, daarom vind ik de sequels echt niet goed) waardoor hij Anakin weet te redden en de duisternis te verslaan, terwijl zijn minder geprivilegieerde vrienden de liefde vinden. De omzwervingen, tijdssprongen en cameo’s van eerder aanwezige personages werken erg goed.
Andor seizoen 2: Briljante serie, die voortbouwt op het geweldige eerste seizoen, maar nog een paar stappen verder gaat in wereldbouw, personages, spanning en storytelling. Juist de vrijwel volledige afwezigheid van de fantasyelementen (zoals the force, lightsabers en dergelijke) maken dit tot een zeer meeleefbaar epos over de invloed en realiteit van autoritaire regimes en het verzet daartegen. Fantastisch geacteerd en uitmuntend in beeld gebracht, ik was diep onder de indruk.
Star Wars 4 (A New Hope): oorspronkelijk zag ik dit als Krieg der Sterne, dramatisch nagesynchroniseerd (ik zou het bijna nog wel eens in het Duits willen zien, for old times sake, maar wellicht is de trailer hierboven ook al wel genoeg) en het was briljant en geweldig! De ruimteschepen, de stormtroopers, Darth Vader, de robots; het duurde best lang voor er een mens in beeld kwam waar je mee mee kon leven... En toch: prachtig, meeslepend, overweldigend.
Star Wars 5 (The Empire Strikes Back): wat Star Wars 7 niet durfde, deed Empire wel; een vervolg dat echt anders was. Dezelfde personages, maar net wat ouder, net wat wijzer en/of cynischer, met een gegroeide vriendschap, aantrekking, rivaliteit, hechtheid en een eigenaardige onderlinge spanning. Natuurlijk is er de kus tussen Leia en Luke (die toen al zeer ambigue was, maar die pas toen George Lucas besloot dat L en L echt zus en broer waren, heel raar werd) en de (toen nog niet echt zekere) uitspraak van Darth Vader: ‘No, I am your father’. Man, Remco, ik en onze Star Wars-makkers waren weken in verwarring... Dat kan toch niet echt zo zijn? (‘No, no, it’s not true, that’s impossible!’). Maar het was wel echt waar (‘Search your feelings. You know it be true.’) en dat was de geweldige setup voor de (toen) laatste film. Het laatste kwartier van Empire is echt een les in opgroeien: OK, je bent echt vreselijk afgetuigd en vernederd door het leven, maar je kunt overeind krabbelen. Je kunt er nog steeds voor gaan. Maar je moet het wel doen! ‘Do, or do not. There is no try.’
Natuurlijk kun je The Empire Strikes Back niet goed zien en begrijpen zonder het voorgaande deel, maar ondanks dat vind ik het de beste SF-film (sciencefiction/ sciencefantasy) ooit gemaakt.
Breng je rode lightsaber maar mee als je het daar niet mee eens bent 😉
