Star Wars ranked
Een volledig persoonlijke waardering van het Star Wars universum
Ik ben een enorme Star Wars fan, al bijna vanaf het begin - de eerste film verscheen in 1977, ik haakte aan rond 1980. Na het gigantische succes van de originele trilogie bleef het lang stil, maar inmiddels (vanaf 1999 en helemaal vanaf 2012, toen Disney de franchise overnam) wemelt het van de Star Wars films en series. Hieronder lees je mijn volledig persoonlijke ranking. Excuses voor de niet-Star Wars fans en casual viewers, want dit is wel een behoorlijk geek-stuk.
In de loop der jaren heb ik alle belangrijke films en series in het Star Wars universum gezien. Als laatste heb ik animatieserie The Clone Wars (7 seizoenen) van begin tot eind gekeken (gedurende een aantal maanden, want echt bingewaardig vond ik het niet) en tussendoor het derde seizoen van The Bad Batch (wel heel aardig) en The Acolyte (redelijk vermakelijk, niet zo slecht als de online haat doet vermoeden) en daarmee had ik de set compleet (tot er weer nieuwe films en series komen natuurlijk). In het verleden heb ik ook meerdere games in deze wereld gespeeld (met zeer wisselende waardering) maar die laat ik hier buiten beschouwing, net als de vele comics en boeken (OK, daar zal ik wel wat over zeggen).
Allereerst: hoe ben ik Star Wars-fan geworden? Dat was via een omweg: omstreeks 1980 kwam de promokaravaan rond The Empire Strikes Back op gang en ik zag (samen met mijn levenslange vriend Remco) de action figures in de speelgoedzaken verschijnen (toen waren die nog overal, bijna op elke straathoek, tenminste zo herinner ik me dat, en de kaarten met poppetjes in plastic bubbels lonkten je tegemoet). Met onze negen jaar zaten we volop in de fantasie- en speelmodus en ondanks dat ik (naar later bleek) een zeer minimaal personage uit de film als Sinterklaas cadeautje kreeg (de AT-AT driver, die overigens inmiddels als ‘mint in box’ zo’n 3.000 dollar kan opleveren, die van mij heeft brandplekken en mist een halve arm... daar is goed mee gespeeld) was ik aangehaakt (precies volgens het George Lucas plan). Niet snel daarna zat ik mijn ouders lastig te vallen over de vraag waarom mijn poppetje geen vriendjes had om mee te spelen (maar dat was misschien een breder onderzoeksonderwerp).
Enige tijd later ontdekten we het videotheekfenomeen en kregen we Krieg der Sterne te zien... Jawohl, toen werd het Nederlandse videolandschap nog zwaar beheerst door Duitse nasynchronisaties. Ik heb Return of the Jedi eerder in het Duits gezien (Die Rückkehr der Jedi-Ritter) dan in het Engels, wat nog jarenlange future shock heeft opgeleverd bij het kijken van de daadwerkelijke pure versie.
Maar de echte, keiharde intro in de Star Wars wereld was toch de double feature in de bioscoop in Hengelo, waar de hele ontvangstruimte ingericht was als een ruimteschip, compleet met cardboard cutouts van Darth Vader, Luke Skywalker en Leia Organa... Voor het eerst A New Hope in het Engels en hélemaal voor het eerst (want toen net uit) The Empire Strikes Back! What a ride, alle goden, may the force be with us, wat was dat een geweldige belevenis. Nóg meer dan door de action figures en mijn en Remco’s fantasieën over wat die figuren dan zouden meemaken, knalden die twee films me vol het SFF fandom in. Hoezeer ik ook genoten heb van al die andere briljante films en series die ik later zag (tot op de dag van vandaag én morgen, als ik dan nog leef): dit was mijn eerste en allersterkste liefde... Tenminste op visueel gebied. Boeken is een heel ander verhaal (en daar ben ik nog een stuk gepassioneerder over).
Lange inleiding, korte conclusie: ik ben een ouwe kerel en heb (vrijwel) vanaf het begin de Star Wars saga meegemaakt en ook het enorm lange hiaat gevoeld tussen Return en de prequels. Ik was nota bene al jaren afgestudeerd en in een serieuze baan aan het werk, voor de volgende Star Wars film uitkwam. En laten we zeggen: het is een ‘mixed bag’. Hieronder mijn ranglijst van minste tot beste Star Wars uitingen (dus in omgekeerde volgorde van kwaliteit), met af en toe wat uitleg.
Minste
Star Wars 8 (The Last Jedi): als je een regisseur die kennelijk een hekel heeft aan Star Wars de leiding geeft, dan krijg je een wanproduct als dit. Alles waar Star Wars voor staat (hoop, overwinnen van tegenslag, vriendschap), wordt met voeten getreden in deze film. Gewoon gemeen.
Star Wars 9 (The Rise of Skywalker): matig vermakelijke film, als je over alle heel erg schrijnende onlogica, aanrandingen van personages en verwoesting van de wereld heen stapt.
Star Wars 7 (The Force Awakens): matig vermakelijke film, als je het niet erg vindt dat de hele eerste trilogie slapjes overgedaan wordt én alle hoop voor de mensheid de kop ingedrukt wordt (not in a good way, want dat kan ook). Nóg een Death Star? Seriously?
The Book of Boba Fett: matig vermakelijke serie, als je het niet erg vindt dat een ander personage (Mando) de serie deels overneemt én het hoofdverhaal één van de iconische Star Wars locaties (Tatooine) en personages volledig onderwaardeert.
Star Wars 3 (Revenge of the Sith): matig vermakelijke film, als je langs de verschrikkelijk slechte acteerprestaties, over the top locaties en belachelijke grand standing heen kunt kijken.
Star Wars 1 (The Phantom Menace): matig vermakelijke film, als je niet helemaal uit je wereldbouw wordt gesmeten door de midichlorians. Echt moeilijk om blij mee te zijn na al die jaren wachten...
Star Wars 2 (Attack of the Clones): redelijk vermakelijke film, met een paar iconische scènes (zoals Obi-Wan die Jango Fett bevecht zowel op het landingsplatform als in de ruimte – de mining charge in de bioscoop was echt cool). Yoda’s light saber gevecht was ook wel echt sterk en verrassend.
The Acolyte: redelijk vermakelijke serie, met een paar redelijk interessante personages, mooie beelden en goede actiescènes, maar veel te voorspelbaar, te makkelijk en te onlogisch (zelfs voor Star Wars).
The Clone Wars seizoen 1-6: redelijk vermakelijke serie, met aangenaam korte afleveringen (en ik had minder last van de matige animatie dan ik gedacht had), maar met zeer storende ‘journalistieke inleidingen’ (die op een niet goede manier deden denken aan Paul Verhoevens Starship Troopers, waar ze wél werkten op een Riefenstahl manier) en heel veel rare, vervelende en ongeloofwaardige (ja, zelfs voor Star Wars) situaties en personages. En waarom deze serie, terwijl je al weet hoe het gaat aflopen met Anakin? Had dan een serie gemaakt tussen SW 1 en 2, daar zijn geweldige comics van, met bizarre maar zeer vermakelijke verhaallijnen – omdat toen nog niemand wist waar het heen zou gaan, met nota bene een carnivoor groen konijn van 2 meter lang, een meer van zoutzuur waar een personage in ging zwemmen om aan Darth Vader te ontkomen en een bankplaneet waar prinses Leia en Darth Vader om een lening gingen knokken – dat was veel gaver geweest... maar het is niet anders... Seizoen 7 is overigens wel wat beter.
Medium
The Mandalorian: redelijk vermakelijke serie, met veel te veel toondove en wrede alienmishandeling (ik weet dat ze niet echt zijn, maar het laat de mean streak van de schrijvers zien), onduidelijk gemompel en extreemrechtse mafketels (wat normaliter voor een serie een plus kan zijn (zoals ook in andere Star Wars afleveringen), maar hier zijn het de ‘sympathieke’ hoofdpersonen en dat geeft het toch (wederom) een wat Leni Riefenstahl gehalte). Grogu is natuurlijk wel erg leuk (op wat nasty momenten na).
The Clone Wars seizoen 7: leuke afsluiting van de serie, met de introductie van de Bad Batch en een mooie arc van Ahsoka, voordat de hamer van Order 66 valt. Veel beter dan de zes vorige seizoenen.
The Bad Batch: leuke serie, met een goed uitgewerkte ploeg misfits en een sterke blik op het enige écht sterke stuk uit Star Wars 3 en The Clone Wars seizoen 7: Order 66. Ook een mooie intro van absolute animatieheld Kanan Jarrus. De epiloog van het derde seizoen maakt het mooi af.
Solo: leuke film met een mooie swashbuckling aanpak van Han Solo, Chewbacca en Lando Calrissian (allemaal goede ‘jonge versies’ naar mijn mening). De film speelt zo'n tien jaar voor Star Wars 4 en laat zien hoe Han, Chewie en Lando elkaar hebben leren kennen (en dat de uitspraak 'The ship that made the Kessel run in less than twelve parsecs" toch klopt, terwijl daar lang de spot mee gedreven was). Verder is het verhaal niet heel sterk – vooral de uitwerking van de bad guys is niet heel overtuigend – maar zeker beter dan de verhalen hiervoor. Er zijn een paar Han Solo boeken uitgebracht in de tijd dat er nog geen idee was van hoe het na Star Wars 4 verder moest en die heb ik verslonden (ook niet super, maar wel cool).
Obi-Wan Kenobi: leuke serie met een fan favorite acteur en personage in de hoofdrol en een geinige insert van prinses Leia (al is die niet echt logisch), maar als geheel niet zo gaaf als gehoopt.
Beste
Rebels: goede serie, met heel goede beelden, personages, ruimteschepen, machines, wezens, interacties en humor. De character arc van eigenlijk alle personages is sterk en spannend, alleen de mystieke toestanden op Lothal gaan soms over the top (en soms werken ze ook weer prima). Veruit de beste animatieserie in het Star Wars universum naar mijn mening. En een must see voor een van de toppers: Ahsoka.
Andor: goede serie, gritty, heftig en sterk, met een heel andere kijk op het Star Wars universum: hoe gaat het met de gewone vrouw/man/alien/droid? Het enige wat een beetje af deed aan deze coole serie was voor mij de soms flinke tijdssprongen en setwijzigingen, waardoor het niet echt als een geheel voelde en soms de afstandelijkheid van de personages (die ook af en toe weer goed gecompenseerd werd door emotionele momenten).
Rogue One: geweldige film, net als de later gemaakte prequel Andor: gritty, heftig en sterk, met nog een hele laag Star Wars impact eroverheen (the Death Star plans are nót in the main computer). Jammer van de matige behandeling van Saw Gerrera, maar een meesterlijke introductie van de Death Star en zijn exhaust port (right below the main port).
Ahsoka: geweldige serie, de beste van alle Star Wars series tot nu toe, naar mijn mening. Het enige stuk dat ik minder vond, was de hereniging met Anakin en de trip down memory lane (maar dat is persoonlijk, die was visueel wel mooi, maar ik heb er weinig mee, doordat ik de Clone Wars-serie niet zo goed vond). Het idee van een reis naar een andere galaxy (terwijl we al in een galaxy far, far away zijn) vind ik geweldig. Ook super dat deze serie niet alleen het beste personage van The Clone Wars (by extremely far: Ahsoka) verbindt met de helden van Rebels: Sabine, Chopper, Hera, Ezra, en badguy Thrawn... echt prachtig. Ik heb in 1992 (met mijn ouders en zus op roadtrip in de VS) Heir to the Empire van Timothy Zahn gekocht en gelezen (en later de rest van de serie: godsamme, had dat Star Wars 7 t/m 9 gemaakt, klojo’s!). Het was dus erg leuk om Thrawn in Rebels en Ahsoka terug te zien.
En dan komen we bij de – mag ik zeggen onvermijdelijke? Ja dat mag ik, want dit is jeugdsentiment – beste drie Star Wars uitvoeringen. Obligate drum roll...
Star Wars 6 (Return of the Jedi): Fantastische film, briljante afronding van de trilogie en afsluiting van de Hero’s Journey. Luke weet zijn morele centrum te mobiliseren (wat in de latere films totaal onderuit gehaald wordt, daarom vind ik de sequels echt niet goed) waardoor hij Anakin weet te redden en de duisternis te verslaan, terwijl zijn minder geprivilegieerde vrienden de liefde vinden. De omzwervingen, tijdssprongen en cameo’s van eerder aanwezige personages werken erg goed.
Star Wars 4 (A New Hope): oorspronkelijk zag ik dit als Krieg der Sterne, dramatisch nagesynchroniseerd (ik zou het bijna nog wel eens in het Duits willen zien, for old times sake, maar wellicht is de trailer hierboven ook al wel genoeg) en het was briljant en geweldig! De ruimteschepen, de stormtroopers, Darth Vader, de robots; het duurde best lang voor er een mens in beeld kwam waar je mee mee kon leven... En toch: prachtig, meeslepend, overweldigend.
Star Wars 5 (The Empire Strikes Back): wat Star Wars 7 niet durfde, deed Empire wel; een vervolg dat echt anders was. Dezelfde personages, maar net wat ouder, net wat wijzer en/of cynischer, met een gegroeide vriendschap, aantrekking, rivaliteit, hechtheid en een eigenaardige onderlinge spanning. Natuurlijk is er de kus tussen Leia en Luke (die toen al zeer ambigue was, maar die pas toen George Lucas besloot dat L en L echt zus en broer waren, heel raar werd) en de (toen nog niet echt zekere) uitspraak van Darth Vader: ‘No, I am your father’. Man, Remco, ik en onze Star Wars-makkers waren weken in verwarring... Dat kan toch niet echt zo zijn? (‘No, no, it’s not true, that’s impossible!’). Maar het was wel echt waar (‘Search your feelings. You know it be true.’) en dat was de geweldige setup voor de (toen) laatste film. Het laatste kwartier van Empire is echt een les in opgroeien: OK, je bent echt vreselijk afgetuigd en vernederd door het leven, maar je kunt overeind krabbelen. Je kunt er nog steeds voor gaan. Maar je moet het wel doen! ‘Do, or do not. There is no try.’
Natuurlijk kun je The Empire Strikes Back niet goed zien en begrijpen zonder het voorgaande deel, maar ondanks dat vind ik het de beste SF-film (sciencefiction/ sciencefantasy) ooit gemaakt.
Breng je rode lightsaber maar mee als je het daar niet mee eens bent 😉
De posters die - tot de dag van vandaag - in mijn jongenskamer hangen, helaas niet compleet, maar ja, kennelijk was mijn bron toen maandblad Muziek Express, dus wellicht is het al een klein wonder dat ik überhaupt aan deze posters ben gekomen...
