Speculatieve klassiekers

Sinds de jaren '80 van de vorige eeuw lees en verzamel ik sciencefiction- en fantasyboeken. Natuurlijk heb ik in al die jaren veel van de klassiekers gelezen, maar vele heb ik ook gemist. Dat ben ik nu aan het inhalen. Lang niet alle klassiekers die ik lees, vind ik goed (sommige helemaal niet goed, of ze staan me zelfs tegen), maar ze geven wel een dieper inzicht in de latere boeken. Soms worden connecties en verwijzingen die ik nooit gezien of gesnapt had opeens duidelijk en dat zorgt voor prachtige momenten van verwondering.

Hieronder een paar voorbeelden en waarom ik het lezen van klassiekers van belang vind.

Dystopieën

In de loop der tijd heb ik veel dystopieën gelezen, maar pas zo'n tien jaar geleden kwam ik toe aan 1984 van George Orwell en zijn Animal Farm durfde ik pas dit jaar op te pakken. 1984 is inmiddels één van mijn favoriete boeken (nr. 3 op mijn lijst van mooiste boeken aller tijden). Voor Hebban schreef ik - ter gelegenheid van het verschijnen van Julia, een hervertelling van 1984 vanuit vrouwelijk perspectief - een uitgebreid dossier over Orwells klassieker.

Ik had al wel Blokken van Ferdinand Bordewijk gelezen (geweldige Nederlandstalige klassieke novelle!), The Sheep Look Up van John Brunner, Do Androids Dream of Electric Sheep van Philip Dick, en meer recente boeken gelezen, maar Wij van Jevgeni Zamjatin, Brave New World van Aldous Huxley en Fahrenheit 451 van Ray Bradbury heb ik pas recent opgepakt. Toch heb ik ook nog een flinke verlanglijst voor nog te lezen klassiekers in dit subgenre, zoals The Handmaid's Tale van Margaret Atwood (nog niet gelezen, ook al is haar MaddAddam-trilogie een van mijn favorieten), It can't happen here van Harry Sinclair Lewis en Make room! Make room! van Harry Harrison.

Een paar jaar geleden schreef ik een uitgebreid artikel over dit subgenre: Leven we in een dystopie?

Militaire sciencefiction

Ook heb ik vrij veel moderne militaire sciencefiction gelezen, maar had ik bijvoorbeeld Starship Troopers van Robert Heinlein (mogelijk ook door de satirische verfilming door Paul Verhoeven) nooit opgepakt en ook gerelateerde werken zoals The Forever War van Joe Haldeman en (moderner) Old Man's War van John Scalzi heb ik pas recent gelezen. In deze drie titels zie je een rechtstreekse lijn van verhaalontwikkeling: van de militaristische, rechts-Amerikaanse overdenkingen van Heinlein, naar de anti-oorlogsideeën van Haldeman en naar de modernere, pragmatische verhalen van Scalzi. Toevallig of niet, deze boeken hebben zeer vergelijkbaar verhaalverloop, met veel van dezelfde 'tropes' en technologische ideeën, maar hebben zeer verschillende maatschappelijke en filosofische insteken. Fascinerend om de overeenkomsten en verschillen te ontdekken.

Het nut van het lezen van klassiekers

Van sommige (sub)genres had ik al wel de klassieke boeken en verhalen gelezen, zoals de epische fantasy (Lord of the Rings van J.R.R. Tolkien, Earthsea van Ursula Le Guin, Thomas Covenant van Stephen Donaldson, Discworld van Terry Pratchett etc.) en space opera (Foundation van Isaac Asimov, Known Space van Larry Niven, Dune van Frank Herbert, Hyperion van Dan Simmons, Ender van Orson Scott Card etc.). Bij die genres waren de ontwikkelingen in stijl, insteek, sociaal-economische en politieke ideeën en trends vooral door natuurlijk (tijds)verloop duidelijk geworden. Door het lezen van meer klassiekers, vooral ook in andere (sub)genres, gingen die bewegingen me in alle genres opvallen, waardoor het veel duidelijker wordt welke ontwikkelingen er gaande zijn.

Onderwerpen als dekolonisatie van de SF, gender en identiteit, opvattingen over wat goed en fout is, acceptabel of juist niet en hoe die ideeën verschuiven en op en neer gaan in de loop der tijd komen veel meer in focus als je je klassiekers kent.

Onlangs stelde ik uit mijn 'gelezen boeken'-lijst een sublijst samen van door mij gelezen speculatieve klassiekers. Het bleek al een enorme lijst te zijn (natuurlijk deels in mijn jeugd gelezen, en ik vergeet er vast een heel aantal) van ruim honderd titels. Ik ben niet heel streng geweest in wat precies een klassieker is (niet in tijd en ook niet in kwaliteit), maar ik vind het een mooi en interessant overzicht.

Welke klassiekers mis ik nog? Welke moet ik absoluut lezen om mijn beeld op de speculatieve genres nog wat completer te maken? Laat het me weten (hier of via social media)

Speculatieve klassiekers

Related posts

PolderSF: een prijswinnend subgenre

Wereldbouwen bij Forum Groningen

Near future thriller op Storytel: Wolf